Smarowanie łożysk

-- piątek, 13 maj 2011

Dobór smarów do łożysk

Smarowanie powinno w pierwszej kolejności zapewnić ochronę przed korozją oraz zmniejszenie tarcia tocznego między bieżnią łożyska i elementami tocznymi. Ma ono również za zadanie odprowadzanie stałych ciał obcych, które mogą stanowić efekt zużycia trących powierzchni, czy też pyły atmosferyczne. Istotne jest, aby smarowanie zapewniało odprowadzanie nadmiaru ciepła z łożyska. Kluczową rolę odgrywa więc właściwe smarowanie łożysk, które pracują w wysokiej temperaturze. Nie bez znaczenia pozostaje należyta gospodarka smarna łożysk silnie obciążonych oraz szybkoobrotowych. Podaje się więc, że parametrem, który wyróżnia oleje stosowane do łożysk tocznych, jest lepkość kinetyczna w temperaturze wynoszącej 40ºC, określana jako klasa lepkości. Jak podaje firma Albeco, aby prawidłowo wyselekcjonować smar do wybranego węzła łożyskowego, niezbędna jest analiza warunków jego pracy. Najważniejsze czynniki wpływające na dobór środka smarnego to zakres temperatur pracy, przenoszone obciążenia oraz prędkości obrotowe (szybkość przemieszczania się względem siebie współpracujących elementów). Równie istotna jest ocena środowiska pracy danego łożyska, w tym jego wilgotności, stopnia zanieczyszczenia (zapylenia) oraz ewentualnej obecności agresywnych środków chemicznych, a także występowanie wibracji i obciążeń uderzeniowych. Kolejny czynnik zasadniczo wpływający na dobór środka smarnego to częstotliwość smarowania (okresy dosmarowywania lub smarowanie jednorazowe na cały okres eksploatacji) oraz typ smarowania (ręczne lub centralne). Wreszcie pod rozwagę należy wziąć materiały, z jakich zostały wykonane mechanizmy i uszczelnienia.

Łożyska ślizgowe najczęściej smarowane są smarami plastycznymi na bazie mydeł zawierających aluminium, lit, wapno, magnez oraz sód. Niejednokrotnie zastosowanie znajduje także wosk oraz stałe kwasy tłuszczowe. Używane są również smary stałe zawierające grafit, disiarczek molibdenu, azotek boru, mika, boraks, siarczan srebra, jodek ołowiawy, czy też wernikulit. Zastosowanie znajdują oleje mineralne lub syntetyczne z podwyższonymi właściwościami przeciwzużyciowymi  i przeciwzatarciowymi. Fabryka Łożysk Tocznych-Kraśnik sugeruje, że dobierając smar, w pierwszej kolejności należy określić warunki pracy, czyli temperaturę, rozkład obciążeń łożyska, prędkość obrotową, poziom drgań oraz skuteczność chłodzenia. Nie mniej istotny jest również sposób zabudowy. W szczególności chodzi o rodzaj oprawy oraz układ wału (poziomy lub pionowy). Na wybór smaru wpływ ma również rodzaj uszczelnienia, z którym smar powinien być kompatybilny. Kluczową rolę odgrywa środowisko zewnętrzne oraz wymagana trwałość łożyska.

Autor: Damian Żabicki