Przemysł automotive w Polsce i na świecie - raport specjalny

-- środa, 14 wrzesień 2016

Gdyby przemysł motoryzacyjny był niezależną gospodarką, zająłby szóste miejsce w rankingu największych państw globu – szacuje OICA (Międzynarodowa Organizacja Producentów Pojazdów Samochodowych). Obecnie przychody branży automotive przekraczają 2,7 biliona euro, a przy produkcji aut, wynoszącej rocznie prawie 90 mln, oraz wytwarzaniu części samochodowych pracuje blisko 12 mln ludzi. Czyli 5% wszystkich zatrudnionych.

Branża motoryzacyjna, będąca jedną z najbardziej zautomatyzowanych gałęzi przemysłu, jest bardzo istotnym promotorem innowacji, w konsekwencji czego wymusza postęp w wielu różnych obszarach produkcji. Na uwagę zasługuje to, że na badania i rozwój wydaje się w niej globalnie każdego roku ponad 90 mld euro.

Jedna z kluczowych gałęzi polskiego przemysłu

Motoryzacja jest jednym z największych sektorów przemysłu w Polsce – reprezentuje prawie 10% wartości produkcji sprzedanej. Pod tym względem zajmuje drugą pozycję, ustępując miejsca jedynie przemysłowi spożywczemu, który jest od branży automotive blisko dwukrotnie większy.

Z informacji przedstawionych w najnowszej edycji corocznego raportu sporządzonego przez PZPM (Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego), zatytułowanego „Branża Motoryzacyjna 2015”, wynika, że tylko w 2014 r. w branży produkcji pojazdów samochodowych, naczep i przyczep dokonano inwestycji o wartości 5,7 mld zł.

W polskim przemyśle motoryzacyjnym kluczowy był rok 2014, gdyż przełamał złą passę trwających pięć lat spadków produkcji samochodów osobowych i dostawczych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Przyniósł wzrost produkcji aut o 0,6% w porównaniu do 2013 r. Zgodnie z informacjami Ministerstwa Gospodarki oraz danymi pochodzącymi bezpośrednio od producentów, w 2014 r. z polskich fabryk wyjechało 578 337 aut osobowych i lekkich dostawczych, w tym 485 540 aut osobowych. Należy jednak podkreślić, że w Europie Zachodniej sprzedawanych jest około trzydziestu samochodów na tysiąc osób populacji, podczas gdy w Polsce wskaźnik ten jest ponad trzykrotnie mniejszy.

Z uwagi na to, że polski przemysł motoryzacyjny jest niemal całkowicie nastawiony na eksport, jego kondycja w ogromnej mierze zależy od koniunktury na rynkach zagranicznych, a zwłaszcza zachodnioeuropejskich. Szczególnie silnie można było odczuć skutki tej zależności w latach 2009 oraz 2012, kiedy to gospodarka UE przeżywała spadki. Jednak po 2012 r. ostatecznie nastąpiło odbicie. Na skutek ożywienia na głównych rynkach eksportowych oraz dzięki nowym inwestycjom w 2014 r., produkcja przemysłu motoryzacyjnego w Polsce uległa zwiększeniu. Wartość produkcji sprzedanej zakładów motoryzacyjnych w naszym kraju została oszacowana na 113,2 mld zł i wzrosła realnie o 5,1%. Warto podkreślić, że wzrost eksportu w ostatnich latach był następstwem rozwoju fabryk części, dostarczających swoje wyroby do zakładów finalnych.

Polska a Europa Środkowo-Wschodnia

Uwzględniając zarówno produkcję pojazdów samochodowych, części i akcesoriów motoryzacyjnych, jak i handel oraz usługi związane z motoryzacją, polską branżę automotive można uznać za największą w Europie Środkowo-Wschodniej. Według najnowszych dostępnych danych Eurostat w 2013 r. przychody producentów motoryzacyjnych w Polsce wynosiły 28 mld euro, natomiast przychody firm zajmujących się handlem autami, częściami i akcesoriami oraz naprawami związanymi z motoryzacją osiągnęły wartość 29,2 mld euro.

Biorąc jednak pod uwagę liczbę wyprodukowanych pojazdów samochodowych w 2014 r., Polska spadła na trzecią pozycję wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Niekwestionowanym liderem zostały Czechy, natomiast drugie miejsce przypadło Słowacji.

Należy przy tym zauważyć, że Polska jest liczącym się producentem aut użytkowych – i to nie tylko w Europie Środkowo-Wschodniej, ale także na całym kontynencie. Większa liczba pojazdów z tego segmentu wytwarzana jest jedynie w Hiszpanii, Francji, Niemczech, we Włoszech i w Rosji. Zapewne pozycja Polski umocni się w tym segmencie po 2016 r., gdy zostanie uruchomiona nowa fabryka Volkswagena we Wrześni (co ma nastąpić w październiku). Oprócz produkcji pojazdów drugim ważnym segmentem polskiej branży automotive jest produkcja podzespołów, części i akcesoriów, który to obszar cechuje się większą stabilnością oraz nieustannym wzrostem. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę szeroki wachlarz komponentów motoryzacyjnych, Polska nie jest już w tym segmencie regionalnym liderem. Numerem jeden są obecnie Czechy.

Chiny na czele rankingu

Z danych zawartych w raporcie PZPM wynika, że w 2014 r. na świecie z taśm montażowych zjechało 89,75 mln samochodów wszystkich typów i klas, czyli o 2,6% więcej niż w 2013 r. Produkcja aut osobowych wyniosła 67,53 mln sztuk, przy czym 39,24 mln pojazdów powstało w Azji, 17,98 mln – w Europie i 9,83 mln – w Amerykach. W fabrykach znajdujących się na terenie UE wytworzono 15,23 mln samochodów osobowych, czyli o 3,9% więcej niż w 2013 r. Hamulcem tendencji wzrostowych na Starym Kontynencie jest Rosja, której produkcja zmniejszyła się o 11,1% i wyniosła 2 mln aut. Natomiast motorem napędowym branży okazały się Chiny, gdzie produkcja wzrosła o 10,2%, osiągając wynik 19,92 mln aut. Warto dodać, że w Indiach fabryki opuściło 3,16 mln aut osobowych, w Japonii – 8,28 mln, a w Korei Południowej – 4,1 mln. Z kolei w fabrykach w regionie północnoamerykańskim w 2014 r. powstało ponad 7 mln aut, a w Ameryce Południowej – 2,75 mln.

W krajach UE i EFTA najpopularniejszą marką w 2014 r., podobnie jak w poprzednich latach, był Volkswagen – zdobył 12,4% rynku, z rejestracjami wynoszącymi ponad 1,5 mln samochodów. Marka Volkswagen zapewniła także koncernowi VW AG zajęcie pierwszego miejsca w Europie, z udziałem 25,4%. Drugą pod względem popularności marką w Europie był Ford, a tuż po nim znalazły się: Opel, Renault i Peugeot.