Łożyska – wiadomości podstawowe
-- czwartek, 01 marzec 2007
W łożyskach tocznych tarcie toczne występuje między elementami konstrukcyjnymi samego łożyska dzięki elementom tocznym, zapewniającymi ruch pierścieni względem siebie.
Łożyska kulkowe
Łożyska toczne kulkowe jednorzędowe cechują się prostotą konstrukcji i możliwością pracy przy wysokich prędkościach obrotowych. Łożyska te przenoszą przede wszystkim obciążenia poprzeczne (promieniowe). Nie zaleca się ich stosowania przy występowaniu sił osiowych. W konstrukcjach wymagających znacznej nośności i sztywności układu łożyskowania używa się m.in. łożysk tocznych kulkowych dwurzędowych, kosztem prędkości obrotowej. Tam, gdzie występuje potrzeba uwzględnienia współosiowości i ugięcia wału, stosuje się łożyska toczne kulkowe wahliwe, które są w znacznej mierze odporne na tego typu błędy. Zewnętrzny pierścień ma kulistą bieżnię, w której pracują dwa rzędy kulek. Maksymalny kąt wychylenia od położenia może się wahać od 1,5° (dla łożysk uszczelnianych) do około 40°. Łożyska te znajdują zastosowanie w przemyśle maszynowym i rolniczym. Konstrukcje na potrzeby przemysłu rolniczego powstają zasadniczo z uwzględnieniem trudnych warunków pracy. Zatem głównymi cechami maszyn rolniczych powinny być: niezawodność, prostota konstrukcji, łatwa i mało kosztowna eksploatacja. Stąd łożyska toczne kulkowe wahliwe spełniają stawiane wymagania.
Oprócz sił poprzecznych w układzie łożyskowania występują także siły wzdłużne (osiowe), które wpływają na pracę łożyska. Rozpoznanie układu sił działającego na układ łożyskowania, w ujęciu konstrukcji stanowi kluczowe kryterium doboru łożyska.
obrotowy... Łożyska toczne kulkowe skośne pozwalają na przenoszenie obciążeń promieniowych (poprzecznych). Łożyska te znalazły zastosowanie między innymi we wrzecionach obrabiarek. Konstrukcja takiego łożyska umożliwia przenoszenie sił osiowych w 1 lub 2 kierunkach (łożyska jedno- i dwukierunkowe). Łożyska toczne kulkowe skośne dwurzędowe (dwukierunkowe) przenoszą znaczne obciążenia promieniowe i zapewniają sztywność łożyskowania. Cechy te zadecydowały o ich zastosowaniu w przemyśle samochodowym.
W sytuacji gdy w maszynie lub urządzeniu obciążenie poprzeczne jest na bardzo małym poziomie, można stosować łożyska toczne kulkowe wzdłużne (jedno- lub dwukierunkowe), które nie przenoszą obciążeń poprzecznych.