Łożyska – wiadomości podstawowe
-- czwartek, 01 marzec 2007
Tam, gdzie występuje ruch obrotowy jednego elementu (np. wału) względem innego, konieczne jest stosowanie łożyskowania. Łożyska to podzespoły (części maszynowe), które podtrzymują wały lub inne ruchome elementy. Ich zadaniem jest przenoszenie na korpus maszyny (mechanizmu) sił działających na części (elementy) osadzone na łożyskach.
Podstawowy podział łożysk bazuje na konstrukcji i dzieli łożyska na ślizgowe i toczne, które należą do najczęściej stosowanych.
Łożyska ślizgowe
Łożyska ślizgowe zbudowane są z dwóch zasadniczych elementów: panewki i kadłuba. W trakcie ruchu pomiędzy osadzonym w otworze panewki czopem wału a powierzchnią roboczą samej panewki występuje tarcie ślizgowe. Podział łożysk ślizgowych przedstawiono w ramce...
Z reguły panewka ma kształt pierścienia i wykonana lub powleczona jest łatwo smarnym materiałem (np. brąz, żeliwo szare, tefl on, tekstolit, proszki spiekane). Dodatkowo powierzchnia robocza panewki może mieć rowki ułatwiające smarowanie. Właściwy dobór materiału oraz środka smarnego ma przede wszystkim prowadzić do zmniejszenia współczynnika tarcia współpracujących części, a co za tym idzie, do wydłużenia okresu trwałości łożyska. Smar pełni także rolę odprowadzania ciepła wydzielanego podczas ruchu.
Łożyska ślizgowe są stosowane w skrajnych przypadkach, zarówno tam, gdzie występują bardzo małe obciążenia (mechanizmy w zegarkach, precyzyjne drukarki komputerowe, urządzenia medyczne), jak i w miejscach, gdzie obciążenia sięgają kilku mN, a średnica samego łożyska przekracza 1000 mm (przemysł ciężki, stoczniowy). Łożyska ślizgow
- dobrymi właściwościami tłumienia drgań,
- cichobieżnością,
- zmniejszonymi wymaganiami w zakresie dokładności montażu,
- większą odpornością na pracę w środowisku korozyjnym.
Łożyska toczne
Łożysko toczne zbudowane jest z pierścienia zewnętrznego, pierścienia wewnętrznego nieruchomo osadzonego na wale, elementów tocznych rozmieszczonych w bieżniach pierścieni. Elementy toczne przeważnie są utrzymywane we wzajemnym położeniu za pomocą tzw. koszyka, który może być wykonany z różnych materiałów (stal, mosiądz, poliamid, grafit). Dodatkowo konstrukcja łożyska tocznego może być rozszerzona o np. uszczelki gumowe, blaszki ochronne, tuleje stożkowe. Podział łożysk tocznych zamieszczono w ramce...