Przemysłowe odkurzacze – cennym elementem systemu kontroli zapylenia.
Pozornie niegroźny pył w momencie unoszenia wytwarza szereg niebezpieczeństw – poważne urazy oczu, poślizgnięcia, przygniecenia kończyn itd. Najbardziej poważnym zagrożeniem, mogącym skutkować utratą zdrowia, jest ryzyko eksplozji oraz infekcji dróg oddechowych. Zastosowanie odpowiednich urządzeń podciśnieniowych w celu usunięcia pyłu jest niemal zawsze rekomendowaną metodą usuwania zalegających nieczystości lotnych.
W przeciwieństwie do przemieszczania pyłów z jednego miejsca w drugie przemysłowe odkurzacze usuwają pył i w ten sposób redukują lub nawet eliminują wcześniej wspomniane zagrożenia.
Z pewnością najbardziej niebezpiecznym zagrożeniem związanym z pyłem jest wtórna eksplozja. Dlatego wielu menedżerów związanych z bezpieczeństwem zmodernizowało i udoskonaliło swoje praktyki związane z pracami porządkowymi. Zastosowano przemysłowe odkurzacze zatwierdzone w użyciu o określonym zapyleniu w celu obniżenia prawdopodobieństwa wtórnej eksplozji spowodowanej przez unoszący się pył. Jednakże wciąż jest wiele do zrobienia w tym zakresie. Np. w USA na ponad 1000 inspekcji przeprowadzonych przez OSHA (Urząd do Spraw Bezpieczeństwa oraz Higieny Pracy w USA) tylko ok. 18–22% zakładów było przygotowanych, aby spełnić wymagania stawiane przez standard. Prawdopodobnie w Polsce sytuacja niewiele odbiega od tej statystyki.
– Może to być trudne do realizacji dla wielu zakładów – mówi David Kennedy, dyrektor zarządzający oddziałem firmy VAC-U-MAX zajmującej się produkcją odkurzaczy i urządzeń odpylających. – Zakłady mogą mieć zgodę od władz posiadających jurysdykcję na ulepszenie zakładu pod względem usuwania pyłu, jednak inspektorzy OSHA mogą nadal przyjść na inspekcję oraz nałożyć grzywnę, jeżeli będą uważać, że zakład nie spełnia standardów dotyczących zapalnego pyłu.
Od momentu kiedy OSHA podjęła stanowcze kroki w celu wdrożenia postanowień, zakłady musiały podjąć rozsądne działania w celu obniżenia zagrożeń związanych z zapalnym pyłem. Odnosząc się do ostatnich raportów, prace porządkowe były drugim najczęściej cytowanym zagadnieniem. Doszło do znacznego rozpowszechnienia oraz nagłośnienia problemu lotnego pyłu. Rozdmuchiwanie go za pomocą kompresorów powietrza, bez użycia elektrycznego osprzętu specjalnie zaprojektowanego do przestrzeni niebezpiecznych, również znalazło się szczycie listy rozwiązań technicznych związanych z pyłem zapalnym.
– Nie istnieje jeden standard lub jeden odkurzacz podciśnieniowy, który jest w stanie sprostać wszystkim wymaganiom stawianym zagadnieniu pyłu zapalnego – mówi Kennedy. – Organizacje naprawdę potrzebują kogoś posiadającego specjalistyczną wiedzę oraz doświadczenie, szczególnie ze znajomości standardów bezpieczeństwa oraz tego, jak chemikalia oddziałują w danych środowiskach oraz aby pomóc wybrać odpowiednią klasę urządzenia odkurzaczy przeciwpyłowych.
Zgodność
Podręcznik kontroli zapylenia w przetwórstwie minerałów oraz standardy dotyczące zakładów zbożowych lub przepisy dotyczące BHP w górnictwie dotyczą m.in. lotnego pyłu i sugerują, aby operacje z użyciem strumieni powietrza w celu usunięcia nagromadzonego pyłu na sprzęcie oraz ubraniach były eliminowane oraz zastąpione systemem czyszczenia podciśnieniowego. Zastosowanie próżniowych systemów czyszczących w celu usunięcia wycieków oraz nagromadzeń pyłów pozwala uniknąć stosowania mioteł oraz łopat.
Większość standardów odnoszących się do zapalnych pyłów rekomenduje użycie metod czyszczenia próżniowego jako pierwszego sposobu obrony przed gromadzeniem się pyłów. Np. amerykański standard NFPA (amerykańskie Narodowe Stowarzyszenie Ochrony Przeciwogniowej) mówi, że „energiczne zamiatanie lub wydmuchiwanie za pomocą pary lub sprężonego powietrza produkuje chmury pyłów i powinno być dozwolone tylko tam, gdzie obszar oraz osprzęt podlegający czyszczeniu jest odpowiednio wentylowany.
Intensywne zmiatanie lub zdmuchiwanie za pomocą pary albo sprężonego powietrza może mieć miejsce tylko w sytuacji, gdy obszar ten został wcześniej zabudowany systemem odciągowym lub zastosowania innej metody w celu niwelacji powstania chmury pyłów.
Przy wielu standardach zalecających użycie przemysłowych odkurzaczy w procesie porządków zakładowych może niektórych zdziwić, jak niewiele tych urządzeń jest rzeczywiście zamontowanych w zakładach. W szczególności od momentu wynalezienia pierwszego przemysłowego odkurzacza, który został wynaleziony w 1954 r. w celu zapobieżenia eksplozji spowodowanej pyłem we włókienniczych zakładach przemysłowych.
Jednakże kiedy większość ludzi myśli o odkurzaczach w otoczeniu przemysłowym, często kojarzą je z modelami dostępnymi w handlu, które większość ma w swoich domach. Czasami zakłady podejmują próby zainstalowania tych typów oczyszczaczy i zdają sobie sprawę, że nie tylko wytwarzają one niebezpieczeństwo iskrzenia, ale również są nieefektywne w zasysaniu cząsteczek kurzu i pyłu i generują swoją własną chmurę pyłu.
Handlowe typy odkurzaczy są nieporównywalne do przemysłowych typów odkurzaczy, które mają 5 razy większą moc ssania.
Zasilane powietrzem przemysłowe urządzenia podciśnieniowe, które spełniają wymogi standardu bezpieczeństwa dla uziemienia oraz połączeń, spełniają również definicję „systemu iskrobezpiecznego”, ponieważ w swojej pracy nie używają elektryczności oraz nie generują żadnego ciepła podczas użytkowania.
Implementacja przemysłowych odkurzaczy jest jedną z najbardziej finansowo efektywnych metod obchodzenia się z lotnymi zanieczyszczeniami oraz uniknięcia niektórych najbardziej cytowanych wykroczeń związanych ze standardami bezpieczeństwa. Rozwiązanie to pomaga również zabezpieczyć zakład przed katastrofalnymi w skutkach wybuchami.
Wybuchy pyłu
W ubiegłym roku w USA miały miejsce trzy wybuchy pyłu, wliczając jeden w Douglas County w stanie Oregon, gdzie 19 osób zginęło, a 53 odniosło rany. Wypadki te dobrze przypominają o tym, że wtórna eksplozja pyłu jest nawet bardziej destrukcyjna niż podstawowa. Zwiększona koncentracja rozproszonego pyłu zapalnego jest aktywowana dzięki eksplozji inicjującej.
Poza wytwarzaniem chmury pyłów, która ma potencjał do zapłonu, zamiatanie lub zdmuchiwanie pyłów podczas rutynowych prac porządkowych powoduje, że proszki zawieszają się w powietrzu i osiadają w obszarach o bardzo trudnym dostępie, takich jak np. belki konstrukcyjne, ściany oraz miejsca, które są schowane za maszynami oraz osprzętem. Niezwykle trudno oczyścić takie miejsca konwencjonalnymi metodami czyszczenia.
Nagromadzenie się wybuchowego pyłu w takich obszarach znajduje się na liście najczęściej wspominanych wykroczeń przez służby BHP. Przemysłowe odkurzacze próżniowe zaprojektowane do używania w danych środowiskach nie tylko usuwają cząstki tak małe jak 1 µm, ale stosowane regularnie w pracach porządkowych minimalizują ilość zanieczyszczeń gromadzących się w trudno dostępnych obszarach. Ograniczając ilość zalegającego kurzu i pyłu w powietrzu, zapewnione jest także obniżenie kosztów związanych z pracami porządkowymi, ponieważ mniej roboczogodzin jest wymaganych do zrealizowania tego zadania.
– Biznes polegający na pracy z materiałami sypkimi jest fascynujący – mówi Kennedy. – Pracujemy z tak wieloma typami chemikaliów, które mają bardzo szerokie spektrum reakcji. To nigdy nie staje się nudne. Niektóre chemikalia nie wilgotnieją pod wpływem wody, ale w rzeczywistości mogą stać się bardziej zapalne, kiedy są wystawione na działanie wody. W tym momencie pracujemy nad aplikacją, która jest produktem odpadowym trzech różnych chemikaliów. Ten typ zanieczyszczenia nie ma jeszcze nazwy, ale pomagamy naszemu klientowi poradzić sobie z eksplozyjną charakterystyką tego odpadu.
Ograniczając ilość łatwopalnego materiału sypkiego, który jest zawieszony w powietrzu, przez zastosowanie przemysłowych urządzeń czyszczących, nie tylko obniża ryzyko wystąpienia eksplozji pyłu, ale również może prowadzić do lepszych warunków oddechowych dla pracowników, ograniczyć ryzyko poślizgnięcia oraz nawet zapobiec urazom kończyn poprzez czyszczenie cięższych zabrudzeń.
Układ oddechowy, poślizgnięcie oraz zagrożenia ergonomii
– Niektóre materiały sypkie, takie jak dwutlenek krzemu, w momencie przedmuchania go sprężonym powietrzem mogą tkwić zawieszone w powietrzu nawet przez kilka dni – mówi Kennedy. – Inne materiały takie jak grafit mają własności poślizgowe, a niektóre są bardzo ciężkie, jak na przykład cement, który w przypadku wyślizgnięcia się z rąk podczas przenoszenia może spowodować uraz kończyn.
Kiedy kurz i pył zawiesza się w powietrzu przez dłuższy czas, może powodować podrażnienie dróg oddechowych. Zbytnia ekspozycja w obszarze dwutlenku krzemu może prowadzić do pylicy krzemowej, choroby płuc powodowanej ciągłą inhalacją minerałów krzemionkowych, które są materiałem dominującym w przemysłach produkujących szkło, cegły, cement, asfalt, ceramikę oraz fabrykację metali. Piasek jest używany jako element składowy lub służy procesom wypalania lub operacjom tunelowania.
– Krzemionka jest oczywiście jednym z wielu materiałów sypkich, które mogą powodować problemy dróg oddechowych u pracowników – wspomina Kennedy. – Aby zwalczyć ten problem, możliwe jest zastosowanie filtrów HEPA, których skuteczność określona jest na poziomie 99,97%, potrafią wyłapać partykuły rozmiarów 0,3 µm.
Unoszący się pył oraz zabrudzenia to problem większości typów zakładów przemysłowych. Współpraca z producentem urządzeń czyszczących oraz przedstawienie danych charakterystyk materiałów stosowanych w zakładzie może dać najlepsze rezultaty w walce z pyłem. Większość rozwiązań związanych z podciśnieniowym oczyszczaniem nie jest rozważana jako wydatek inwestycyjny. Pracując z ekspertami ds. odkurzania przemysłowego, rozwiązania techniczne mogą być zakupione dla specyficznych charakterystyk materiałów sypkich, szybko przynosząc rezultaty obniżające ryzyko eksplozji, ale również obniżając ryzyko chorób dróg oddechowych, poślizgnięć oraz zagrożeń ergonomicznych.
Artykuł pod redakcją Kamila Żarów
